Знаменитые земляки

 

ГУРЫНОВІЧ  ХВЕДАР  ХВЕДАРАВІЧ

Нарадзіўся 14 верасня 1950 года ў в. Крывічы Салігорскага раёна Мінскай вобласці ў сялянскай сям’і. У 1967 годзе скончыў сярэднюю школу і паступіў у Салігорскі горнахімічны тэхнікум. У 1969 – 1971 гадах служыў у арміі. У гэты час у газеце «Балтийский луч», што выходзіла ў горадзе Ламаносаў Ленінградскай вобласці, выступіў са сваімі першымі вершамі, напісанымі па-руску. Пасля звальнення ў запас працаваў на будоўлі, у Старобінскім БМУ (1971-1972гг.), на Мінскім электратэхнічным заводзе (1972-1974гг.), на 2-м рудаўпраўленні горада Салігорска (1974-1978гг.), на Салігорскім рамонтна-механічным заводзе (1

976-1981гг.), мастаком-афарміцелем. З 1983 года - карэспандэнт сельгасаддзела газеты «Шахцёр» (1981-1983гг.), быў дырэктарам Салігорскага краязнаўчага музея (1983-1986гг.). У 1975 годзе паступіў на завочнае адзяленне журналістыкі Беларускага дзяржаўнага універсітэта, які скончыў у 1981 годзе. Як прапагандыст роднай мовы часта выступае на прадпрыемствах, у навучальных установах Салігорска. З’яўляецца членам гарадскога Таварыства беларускай мовы, адказным сакратаром таварыства «Кніга», членам прэзідыума таварыства паляўнічых і рыбаловаў.

З 1986 года адказны сакратар шматтыражнай газеты «Калійшчык Салігорска».

Адзначаны Літаратурнай прэміяй імя Янкі Маўра. Узнагароджаны дыпломам Рэспубліканскага літаратурнага конкурсу «Залаты купідон», двойчы ўзнагароджаны Ганаровымі граматамі Саюза пісьменнікаў Беларусі і іншымі ўзнагародамі.

Прысвоены званні «Ветэран працы», «Заслужаны ветэран працы».

Званне «Ганаровы грамадзянін Салігорскага раёна» прысвоена ў 2016 годзе.

Друкуецца з 1969 года. Першая публікацыя ў беларускім друку з’явілася ў 1972 годзе у газеце «Знамя юности».

Першы вершаваны зборнікаў вершаў «Хлеб і соль» выдаў у 1980 годзе. Пазней з’явіліся «Шматгалосая кветка» (1983), «Дачыненне» (1991), «Вішня цвіце» (1992) , кніга вершаў для дзяцей «Пасадзім па дрэўцу» (1993), кніжка-загадка «Птушыная азбука» (1995) за якую атрымаў прэмію імя Янкі Маўра.

У 1995 годзе у выдавецтве «Мастацкая літаратура» выданы зборнікі «Што я ўнуку скажу?» і «Запрашаю пад дождж». У гэтай кнізе Х. Гурыновіч паглыбляе распачатую ў ранейшых зборніках тэму любві да Радзімы. Вершы яго прасякнуты клопатам аб зялёных сцяжынках маленства, болем за будучыню нашчадкаў.

Я запрашаю вас пад дождж,

Пад дождж і сонечныя промні.

Ёсць у мяне білеты з бронню.

Вы не ў гумары сёння? – Ўсё ж

Я запрашаю вас пад дождж.

Я запрашаю вас пад дождж,

Дзе, як Кіжы, плывуць па плошчы

Дамы, і дожджык іх палошча –

Свавольны – ўпоперак і ўдоўж.

Я запрашаю вас пад дождж.

З цікавасцю чытаецца арыгінальная паэма «Шлях да волі». Аўтар спадзяецца, што яго паэзія абудзіць у чалавеку дабрыню, шчырасць, спагаду.

У 1996 выйшаў зборнік «Пад знакам Дзіяны». Сюды ўвайшлі вершы пра паляванне, рыбалку, грыбы.

Паэзія лічыцца сапраўднай толькі тады, калі яна ўзрушвае чытача, западае ў душу, прымушае суперажываць аўтару, асэнсоўсоўваць прачытаннае. Паэзія Хведара Гурыновіча якраз валодае той сілай, што прымушае бачыць рэчаіснасць яго вачыма. Яго ёмістыя параўнанні, яркія метафары ствараюць запамінальны паэтычны вобраз у вершах: «Едзе гром, як на быках, едзе гром і круціць жорны, сыпле мліва па баках…» («Гром»), «Як звер падранены, зіма адчайна раніцай кусае» («Прадвесне»), «Маладзік між зорак, быццам ліс, з вечара абкладзены сцяжкамі» («Маладзік»), «Нацягвалася леска, як струна, і балерынай рыба танцавала… і шчупакі, як корцікі марскія…» («Рыбацкае»). Немагчыма пералічыць жамчужнага россыпу паэтычных знаходак Хведара Гурыновіча, бо яны сустракаюцца ў кожным вершы. У зборніку «Пад знакам Дзіяны» іх бясконцы шчодры россып.

Асобнае месца ў паэзіі Хведара Гурыновіча займае чарнобыльская тэма. Многія радкі вершаў прасякнуты болем за будучыню нашчадкаў, атручаную чарнобыльскім смерчам, і ўсё-такі разам з аўтарам давайце верыць у лепшы заўтрашні дзень, бо вера застаецца.

Распятая трава

Рамонак з падарожнікам,

Паслён і дзівасіл-

Трагедыя заложнікі,

Ніхто вас не скасіў.

 

Не выйдуць дзеўкі зграбныя

Грабці пакосы тут,

Нібыта дом разграбляны,

Маўчыць палескі кут.

 

Насохным сенам, копамі

Не стрэне ён гасцей.

Зямлю ў зямлю закопвалі,

А лета зноў цвіце.

 

І горка пахне мятаю

Па ўзгорках, па ірвах,

Як на крыжы распятая

Палеская трава.

                                                                                                                             

         Выйшла рускамоўная кніжка для дзяцей «Сто хрустальных родничков».

         Да свайго пяцідзесяцігоддзя, як бы падводзячы вынікі творчасці, выходзіць зборнік «Пабыць аднаму» (2001).  Думкі пра  зробленае за гэты час не толькі ў паэзіі, а і ў штодзённым жыцці, пранізваюць многія вершы паэта. Нягледзячы на тое, што аўтар даволі аб’ёмную кнігу дзеліць на шэсць раздзелаў, у ёй прасочваюцца тры галоўныя напрамкі: грамадзянская лірыка, прырода і паляванне, працоўныя будні салігорскіх шахцёраў.

 

Сення з сабой я цябе не вазьму.

Довады – некрасамоўныя:

Проста патрэбна пабыць аднаму,

Поўдзень жыцця падсумоўваючы.

Каля цяпельца душа растае,

Дражняць дразды-перасмеўнікі.

Быццам бы воблакі, думкі мае

Ціха плывуць, перасмешваюцца.

 

          Паэзія Х.Х. Гурыновіча прыцягвае свежасцю ўспрымання жыцця, нестандартнасцю мыслення і падыходу да раскрыцця тэмы. Яго вершы - пра хлебаробную і шахцёрскую Салігоршчыну, дзе аўтар жыве і працуе, родную прыроду. Гонар за працу сваіх землякоў , і прыгажосць прыроды, і боль за прычынены ёй урон – усё жыве ў яго вершах арганічна і пранікнёна. Паэт піша для людзей пра ўсё, што нам дорага і неабходна ў гэтым жыцці.

Як адказны сакратар салігорскай газеты шмат увагі аддае выхаванню маладой творчай змены.

 

                                  Тут рамантыкі ніякай.

                                           Засцяць позірк соль і пот.

                                           Хоць ваяка ты з ваякаў,

                                           Тут, па сутнасці, ты – крот.

                                           А без солі й поту нельга,

                                           Нельга тут не гнуць гарба.

                                           Вочы свецяцца, бы ў негра,

                                           З-пад мурзатага ілба.

 

         Голас Хведара Гурыновіча не губляецца ў хоры сучаснай беларускай паэзіі, а наадварот гучыць  упэўнена. Хведар Гурыновіч у сваіх творах не паўтарае іншых. Гэта тычыцца і традыцыйных матываў: любові да прыроды, блізкага чалавека, адданасці Бацькаўшчыне. Тым больш арыгінальны Хведар Гурыновіч у вершах, у якіх звяртаецца да рэалій сённяшнега дня, расказвае пра жыццё і працу сваіх землякоў, не абыходзячы ўвагай і вострых праблем Салігоршчыны, звязанай з забруджваннем мясцовасці, выкліканай здабычай калійных угнаенняў.

         Хведар Гурыновіч – заядлы паляўнічы. Любіць ён пастаяць на цязе вальдшнэпаў, пасядзець на цецеруковыі таку, папільнаваць на ячнішчы пралётных сцярожскіх гуменнікаў. Самы любімы від яго палявання – гэта скрадванне хітрай кумы-лісіцы ў неабсяжным зімовым полі. ХведарГурыновіч – паляўнічы не толькі заядлы, але і ўдачлівы, а таму рэдка вяртаецца з поля ці лесу без трафея.

Але галоўныя «трафеі» – вершы, якія аўтар піша ля паляўнічага вогнішча, у леснічоўцы альбо дзе-небудзь на лясной восеньскай паляне.